ਪੰਜਾਬ‌ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵਿਤਰੀ ਨੀਰੂ ਜੱਸਲ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੀ ਮਹਿਕ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਵੀ ਮਹਿਕਾਂ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੰਨੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਰਨਾਲਾ ਕਲਾ ਵਿੱਚ 20 ਅਕਤੂਬਰ 1980 ਨੂੰ ਜਨਮੀ ਨੀਰੂ ਜੱਸਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੇ ਡੀ ਚੌਧਰੀ ਤੇ ਮਾਤਾ ਹਰਭਜਨ ਕੌਰ ਨਾਲ ਅਥਾਹ ਪਿਆਰ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਕੋਆਪਰੇਟਿਵ ਸੁਸਾਇਟੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿਚ ਡਿਪਟੀ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਏ ਹਨ ਤੇ ਮਾਤਾ ਘਰੇਲੂ ਗ੍ਰਹਿਣੀ ਹਨ।
ਉਸਨੇ ਬੀ.ਐਸ.ਸੀ (ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ) ਤੇ ਐਮ. ਐਸ.ਸੀ .(ਆਈ ਟੀ) ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜਕਲ੍ਹ ਬਤੌਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜਿਵੇਂ
ਨਾਵਲ – ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਇਹ ਵੀ ( ਫਿਲਮ ) ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋ ਸੀਜ਼ਨ ਹੋਰ ( ਸੀਕੁਐਲ) , ਦੂਜਾ ਤਲਾਕ ( ਕੁੱਲ ਚਾਰ ਸੀਜ਼ਨ)
ਇੱਕ ਹੁਣੇ ਹੀ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
‘ਨਾਮ ਤੁਸਾਂ ਆਪ ਰੱਖ ਲੈਣਾ’
ਪਬਲਿਸ਼ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜੋ ਪਾਠਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਚੜ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੀਰੂ ਦੇ ਨਾਂਮ ਦੀ ਸ਼ੋਹਰਤ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਈ ਹੈ।
ਨੀਰੂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ‌ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਧਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਹੱਥ ਅਜ਼ਮਾਇਆ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਗ਼ਜ਼ਲ ਨੇ ਹੀ ਬਣਾਈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਵਿਸ਼ੇ ਹਨ ਪਿਆਰ, ਮੁਹੱਬਤ, ਔਰਤਵਾਦ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਪਮਾਨ। ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਕਿ
ਪਿਆਰ ਦਾ ਫਲਸਫਾ ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਰਮਾਤਮਾ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਤਿਕੋਣ ਨੂੰ ਸਮਝਦੀ ਅਤੇ ਸਮਝਦੀ ਹਾਂ।”
ਨੀਰੂ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਅਪਵਾਦ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਉਮਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਸੀ, ਪਰ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਾਹਿਤਕ ਹਲਕਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ।
ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਫਵਾਹਾਂ ਫੈਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਫਿਰ ਵੀ, ਉਸਨੇ ਲਿਖਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਮਹਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਕਵੀਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ

‘ਮੈਨੂੰ ਪੀੜਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ
ਸਦਮਿਆਂ ਤੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨੀ ਪੲਈ’
‘ਹਾਦਸੇ ਵਾਪਰਦੇ ਰਹੇ ਤੇ
ਮੈਂ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਬੁੱਤ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ’

ਨੀਰੂ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀਨ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਅਣਜਾਣ ਸੀ, ਪਰ ਬੌਧਿਕ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅੱਗੇ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਨੀਰੂ ਬਾਰੇ ਇਹ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉਸਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋਸ਼ੀਲੇ ਸੁਭਾਅ, ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੱਦ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਔਰਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਪਿਆਰ, ਰੋਮਾਂਸ, ਮਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸੰਦਰਭ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬਾਰੇ ਹਨ।
ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ, ਉਹ ਇੱਕ ਅਣਵਿਆਹੀ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਪ੍ਰਤਿਬੰਧਿਤ ਮੁਟਿਆਰ ਸੀ। —ਉਸਦੀਆਂ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ—ਉਸ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, – ਇੱਕ ਬੇਮੇਲ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ, ਸੰਤੁਲਨ ਮਾਂ ਬਣਨ, ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਸਹੁਰੇ, ਕੰਮ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨਾ। ਤਲਾਕ ਲਈ
ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਨੀਰੂ ਜੱਸਲ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ‘ਚ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਤੰਗ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਨਿਡਰ ਕਵਿਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਦਿੰਦੀ ਹੈ… ਅਜਿਹੀ ਪਛਾਣ ਜੋ ਨਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦੀ ਹੈ। …ਉਸਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਇੱਕ ਹੋਂਦ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਜੀਵਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹਿਣ ਕੀਤਾ ਹੈ….ਬਿਲਕੁਲ ਇਕੱਲਾ….ਇਕੱਲਾ, ਹਰ ਪਲ, ਪਲ ਪਲ। ਉਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਦੁਖੀ ਔਰਤ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਦੇ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਮਰਦ ਦੀ ਸੋਚ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਨੀਰੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਹਰ ਲਫ਼ਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੱਚੀ-ਸੁੱਚੀ ਔਰਤ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਧੀ ਤੋਂ ਭੈਣ, ਪ੍ਰੀਤਮ ਤੋਂ ਪਤਨੀ, ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੱਕ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ‘ਤੇ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ।

ਮੰਗਤ ਗਰਗ
ਫ਼ਿਲਮ ਪੱਤਰਕਾਰ
ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ -98223-98202