31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਬਦਲਦਾ ਰੂਪ।

ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਚਾਅ।

ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਕੌਣ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਭਾਵੇਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇਣੀ ਹੈ, ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ। ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਚ ਇਮਤਿਹਾਨ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਚਲਦਾ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਉਹ ਮਾਪਦੰਡ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਪਰਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰੀਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੌਣ ਬਿਹਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੌਣ ਨਹੀਂ।

ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਫਾਈਨਲ ਪੇਪਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਨਾਨ-ਬੋਰਡ ਕਲਾਸ ਦੇ ਪੇਪਰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਦਿਨ ਕੁਝ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਨ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਲਈ ਉਦਾਸੀ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਇਸ ਦਿਨ ਵਧੀਆ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵੀ ਡਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਤੇ ਨਤੀਜਾ ਉਸ ਦੀ ਉਮੀਦ ਦੇ ਉਲਟ ਨਾ ਆਵੇ।ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਰ ਕੋਈ 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਤੀਜਾ ਐਲਾਨਣ ਦੀ ਤਰੀਕ ਵਜੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇੱਥੇ ਹਰ ਸਰਕਾਰੀ, ਅਰਧ-ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਐਲਾਨਣ ਦੀ ਮਿਤੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਸਕੂਲ ਫਰਵਰੀ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫਾਈਨਲ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸੈਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਨੇ 15 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਤੀਜਾ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਵੀ ਇਮਤਿਹਾਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।15 _ 20 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਤੀਜਾ ਲਈ 31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਦਿਨ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਪਤਾ 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। 31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਉਤਸ਼ਾਹ ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਦੋਸਤ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਨਤੀਜੇ ਸੁਣਨ ਲਈ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਲਿਫਾਫੇ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਹਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਨਤੀਜੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ’ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ 31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਇਹ ਮਾਹੌਲ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ। ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਪਹਿਲੀ ਤੋਂ ਅੱਠਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਸਕੂਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪੇਪਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਲੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਰਟ ਅਤੇ ਅਯੋਗ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦੇ ਪਾਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੱਚਮੁੱਚ 31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਦਿਨ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 31 ਮਾਰਚ ਦੀ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕੋਈ 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਨਤੀਜਾ ਸੁਣ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਕੋਈ ਫੇਲ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਰੋਂਦਾ ਸੀ ਜਾਂ ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਘਰ ਜਾਣ ‘ਤੇ, ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦੀ ਝਿੜਕ ਦੇ ਡਰ ਕਾਰਨ ਰੋਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਇਸ 31 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਖੁਸ਼ੀ, ਕੋਈ ਗਮੀ, ਕੋਈ ਜੋਸ਼, ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਸਕੂਲ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਨਤੀਜਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅੱਜ 31 ਮਾਰਚ ਦਾ ਜੋਸ਼ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ।

ਲਲਿਤ ਗੁਪਤਾ

ਲੈਕਚਰਾਰ

ਮੰਡੀ ਅਹਿਮਦਗੜ੍ਹ।

9781590500