ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਗਣਿਤਕ ਸਥਿਰ ਅੰਕ ਪਾਈ Pi (π) ਅਤੇ Pi ਪਾਈ ਦਿਵਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਥ।
ਗਣਿਤ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਰੋਚਕ ਸੰਖਿਆ ਹੈ ਪਾਈ Pi (π) ।
ਤੁਸੀਂ ਗਣਿਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਪਾਈ (π) ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਓ ਪਾਈ (π) ਅਤੇ ਪਾਈ ਦਿਵਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣੀਏ।
ਪਾਈ Pi ਦਿਵਸ ਗਣਿਤਿਕ ਸਥਿਰ π (pi) ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਜਸ਼ਨ ਹੈ। ਪਾਈ ਦਿਵਸ 14 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (3/14 ਮਹੀਨਾ/ਦਿਨ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ) ਕਿਉਂਕਿ 3, 1 ਅਤੇ 4 π ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਕ ਹਨ। ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1988 ਵਿੱਚ ਲੈਰੀ ਸ਼ਾਅ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਐਕਸਪਲੋਰੋਰੀਅਮ, ਇੱਕ ਸੈਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੇ ਇੱਕ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੀ।ਪਾਈ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨੂੰ 1706 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵਿਲੀਅਮ ਜੋਨਸ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1737 ਵਿੱਚ, ਲਿਓਨਹਾਰਡ ਯੂਲਰ ਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ। ਪਾਈ ਦਿਵਸ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1988 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲੈਰੀ ਸ਼ਾਅ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਈ ਦਾ ਮੁੱਲ 2017 ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ-ਤੋੜਨ ਵਾਲੇ 22 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ (22 459 157 718 361) ਦਸ਼ਮਲਵ ਸਥਾਨਾਂ ਤੱਕ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
Pi ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅਤੇ ਵਿਆਸ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਦਸ਼ਮਲਵ ਬਿੰਦੂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਇੱਕ ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੰਕਾਂ ਤੱਕ ਗਿਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਗਣਨਾ ਬਿਨਾਂ ਦੁਹਰਾਓ ਜਾਂ ਪੈਟਰਨ ਦੇ ਅਨੰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ pi ਇੱਕ ਅਪ੍ਰਮੇਯ ਸੰਖਿਆ ਹੈ।
ਕਿਉਂਕਿ pi ਦੇ ਸਹੀ ਮੁੱਲ ਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਗਣਨਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ, ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਚੱਕਰ ਦਾ ਸਹੀ ਖੇਤਰ ਜਾਂ ਘੇਰਾ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਸਕਦੇ।
ਗਣਿਤ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ Pi ਦਿਵਸ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਕੱਢੋਗੇ।
ਆਓ ਪਾਈ ਅਤੇ ਪਾਈ ਡੇ ਬਾਰੇ ਸਾਡੇ ਕੁਝ ਮਨਪਸੰਦ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਤੱਥਾਂ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ।
* ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲਬਰਟ ਆਇਨਸਟਾਈਨ ਦਾ ਜਨਮ 1879 ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਡੇਅ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ।
* ਪਾਈ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1988 ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਲੈਰੀ ਸ਼ਾਅ ਦੁਆਰਾ ਸੈਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਵਿੱਚ ਐਕਸਪਲੋਰੇਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਪਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
* ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸਭਾ ਨੇ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ 14 ਮਾਰਚ (3/14) ਨੂੰ ਪਾਈ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨੋਨੀਤ ਕੀਤਾ।
ਸਹੀ Pi (π) = 3.14159 (ਦਸ਼ਮਲਵ ਬਿੰਦੂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜ ਅੰਕ) ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ‘ਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ Pi ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ 1:59 p.m. ਹੈ।
* 2015 ਵਿੱਚ ਵੇਲੋਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀਆਈਟੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਖਿਆ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਗਿਨੀਜ਼ ਵਰਲਡ ਰਿਕਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਪਾਈ ਨੂੰ 70,000 ਦਸ਼ਮਲਵ ਸਥਾਨਾਂ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ।
ਕੁਝ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਿਸਰ ਵਿਚ ਗੀਜ਼ਾ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਿਰਾਮਿਡ ਪਾਈ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ‘ਤੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਜੌਨ ਟੇਲਰ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1859 ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਪਿਰਾਮਿਡ ਦੇ ਘੇਰੇ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਉਚਾਈ ਨਾਲ ਵੰਡਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੰਖਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜੋ 2*pi ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ।
* ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 3.14 ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ PIE ਵਰਗਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।
ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਨੂੰ “ਅਨਰੋਲ” ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਆਸ ਦੇ 3 ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
* ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ, ਗਣਿਤ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਨੰਬਰ ਕੀ ਹੈ?
Pi (π) ਇੱਕ ਗਣਿਤਿਕ ਸਥਿਰਾਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਮੁੱਲ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਵਿਆਸ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਲਲਿਤ ਗੁਪਤਾ
ਲੈਕਚਰਾਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ
ਸਰਕਾਰੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ
ਪੱਖੋਵਾਲ (ਲੁਧਿਆਣਾ)
ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ 9781590500
Email id- sciencemasterlkg@gmail.com
