ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ (Genetically Modified Foods) ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ, ਜਨਤਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਗਹਿਨ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤੌਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੇ ਜੀਵ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਛਿਤ ਗੁਣਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁਧਰੇ ਹੋਏ ਉਤਪਾਦਨ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਤੋਂ ਰੋਕਥਾਮ, ਚੰਗੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਜਾਂ ਵਧੀਕ ਪੋਸ਼ਣ ਸਮੱਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਭੋਜਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜੀਐਮਐਫਸ ਭੋਜਨ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਸਾਧਨ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਆਮ ਜਨਤਾ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਆਲੋਚਕ ਇਹਨਾਂ ਭੋਜਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਵਾਤਾਵਰਣ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਜਤਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਆਧਾਰ
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪੌਦੇ ਜਾਂ ਪਸ਼ੂ ਦੇ ਜੀਨੋਮ ਵਿੱਚ ਜੀਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਹਟਾਉਣਾ ਜਾਂ ਬਦਲਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੀਕੰਬਿਨੈਂਟ ਡੀਐਨਏ ਤਕਨੀਕ, ਜੀਨ ਸਾਇਲੈਂਸਿੰਗ ਜਾਂ CRISPR-Cas9 ਜੀਨ ਸੰਪਾਦਨ ਵਰਗੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕੀੜਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਰੋਕਥਾਮ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਐਸੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਜੋ ਕਠੋਰ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਹਾਲਤਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਵਧੀਆ ਪੋਸ਼ਣ ਸਮੱਗਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਮ ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਕੀ, ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਪਾਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ ਦੇ ਫ਼ਾਇਦੇ
- ਵਧੀਆ ਫਸਲ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ: ਜੀਐਮਐਫਸ ਨੂੰ ਐਸਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਖ਼ਤ ਮੌਸਮੀ ਹਾਲਤਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਣ, ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਰੋਕਥਾਮ ਕਰ ਸਕਣ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਫਸਲਾਂ ਲਈ ਰਸਾਇਣਕ ਕੀੜੇ ਮਾਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਘੱਟ ਲੋੜ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਸਲ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੇਗੀ। ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਉੱਚ ਪੈਦਾਵਾਰੀ ਲਈ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ।
- ਵਧੀਆ ਪੋਸ਼ਣ ਸਮੱਗਰੀ:
ਜੀਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਦਾਹਰਨ ਗੋਲਡਨ ਰਾਈਸ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੀਟਾ-ਕਾਰੋਟੀਨ ਉਤਪਾਦ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਏ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਚਾਵਲ ਆਮ ਖੁਰਾਕ ਹੈ। - ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਲਾਭ:
ਰਸਾਇਣਕ ਕੀੜੇ ਮਾਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਲੋੜ ਨਾਲ ਇਹ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਿਵਰਤਨਾਂ ਦੇ ਸੰਰਚਨਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਜੀਐਮ ਫਸਲਾਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘੱਟ ਨਾਸ਼ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਚਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। - ਆਰਥਿਕ ਲਾਭ:
ਕਿਸਾਨ ਵਧੇਰੇ ਉਤਪਾਦਨ, ਘੱਟ ਫਸਲ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਕੀੜੇ ਮਾਰਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨਾਲ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਫ਼ਾਇਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਕਰਾਤਮਕ ਸੇਧ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ
- ਸਿਹਤ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਐਲਰਜੀਆਂ:
ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੀਐਮਐਫਸ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਪਰ ਜੀਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਕਾਰਨ ਅਣਉਮੀਦਿਤ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਾਂ ਐਲਰਜਿਨਿਸ਼ਤਾ ਦੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਿਚਾਰ-ਵਿਮਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। - ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਖਤਰਿਆਂ:
ਜੀਐਮਐਫ ਫ਼ਸਲ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਨਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜੀਵ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤੀਆਂ ਹੋਈਆ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਇਕਹੰਗਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੀਐਮ ਫਸਲਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਲੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਰਮਿਆਨ ਪੋਲਿੰਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨਦੀਨਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਰੋਕਥਾਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ “ਸੁਪਰਵੀਡਜ਼” ਦਾ ਉੱਥਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। - ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦੇ:
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਬੀਜਾਂ ‘ਤੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਧਾਰਿਤ ਪੇਟੈਂਟ ਖਾਦ ਸਰੋਤਾਂ ਦਾ ਇਕਹੰਗਤਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਣੇ ‘ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। - ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ:
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਜੀਐਮਐਫਸ ਵੱਲੋਂ ਅਣਉਮੀਦਿਤਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਸੰਦੇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਰੁਕਾਵਟ ਅਕਸਰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਭੜਕਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਬੂਤ ਦੁਆਰਾ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ ਕੈਂਸਰਜਨਕ ਹਨ?
ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮੀਖਿਆਂ ਅਤੇ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਖਪਤ ਲਈ ਮੰਜ਼ੂਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ (GMFs) ਕੈਂਸਰਜਨਕ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਖਤਰੇ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਪਸ਼ੂ ਮਾਡਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਅਧਿਐਨਾਂ ਅਤੇ ਪੋਸਟ-ਮਾਰਕੀਟ ਨਿਗਰਾਨੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਣਉਮੀਦਿਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮਝ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੇ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਰਵੇਖਣਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਜੀਐਮਐਫਸ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਨਾਲ ਦੇਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਕਾਰਨ ਅਣਜਾਣ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਬਾਇਓਟੈਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਨੈਤਿਕਤਾ ਬਾਰੇ ਅਸਮੰਜਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਟੈਂਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜੀਨ ਬੀਜਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਤਣਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਿਸਾਨ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਬੀਜ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਨਿਰਭਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਉਮੀਦ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਜਟਿਲ ਹੈ। CRISPR-Cas9 ਵਰਗੀਆਂ ਜੀਨ-ਸੰਪਾਦਨ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਪ੍ਰਗਤੀਆਂ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਸੰਭਵਤ: ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੰਸ਼ੋਧਨਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੁਣ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ-ਸਹਿਣ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲਾਂ, ਸੁਧਰੇ ਹੋਏ ਪੌਦੇ-ਆਧਾਰਿਤ ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੰਥੇਟਿਕ ਮਾਂਸ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੇ ਉੱਦਮਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਨਿਯਮਕ ਢਾਂਚੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਕੁਝ ਦੇਸ਼ ਜੀਨ-ਸੰਪਾਦਿਤ (ਗੈਰ-ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਨਿਕ) ਭੋਜਨਾਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਜੀਐਮਐਫਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜਨਤਾ ਦੀ ਸਵੀਕਾਰਤਾ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਬਾਰੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਵੱਧਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਖਤ ਲੇਬਲਿੰਗ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਖਾਲਿਆ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਹੀ ਸਮੇਂ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜੀਨ ਡ੍ਰਾਈਵਜ਼ ਅਤੇ ਟਿਕਾਉ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜਾਂ ਜੀਐਮਐਫਸ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭੋਜਨ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਨਤੀਜਾ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੀਐਮਐਫਸ ਕੈਂਸਰਜਨਕ ਜਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨਿਕਾਰਕ ਹਨ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਨੈਤਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਨਿਰਭਰਤਾ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਉਠਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ਉਠਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਿੰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਅਤੇ ਸਖਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਮੌਸਮੀ ਬਦਲਾਅ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਵਾਧੇ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੀਨ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਭੋਜਨਾਂ ਟਿਕਾਉ ਭੋਜਨ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੋਸ਼ਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੱਲ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੁਰਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ
ਵਿਗਿਆਨ ਅਧਿਆਪਕ
ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸਾਹਿਬ
ਪੰਜਾਬ।
